ابلیشن قلبی نوعی جراحی برای تخریب سلول‌های ایجاد کننده سیگنال‌های نابجاست که در ادامه به طور کامل با مراقب های بعد ابلیشن قلب و انواع آن آشنا می شوید. سلول‌های قلبی تنها بخشی از بدن هستند که بدون احتیاج به مغز سیگنال تولید کرده و منقبض می‌شوند؛ ایجاد سیگنال‌های غیر طبیعی یا نامنظم توسط سلول‌های قلب باعث اختلالات قلبی مثل آریتمی می‌شود. آریتمی زمانی که درمان نشود با عوارض جدی مثل تپش قلب، نارسایی قلبی و حتی ایست قلبی همراه می‌شود. یکی از بهترین روش‌ها برای کنترل و درمان آریتمی قلبی، ابلیشن قلب است که متخصصین از آن کمک می‌گیرند. در ادامه به آنچه که لازم است در مورد عمل ابلیشن قلب بدانیم می‌پردازیم.
ابلیشن قلب چیست؟
ابلیشن قلبی نوعی جراحی برای تخریب سلول‌های ایجاد کننده سیگنال‌های نابجاست که از انرژی گرمایی برای ایجاد زخم‌های جزئی به نقاط خاصی از قلب استفاده می‌کند. در واقع سلول‌های قلبی که به صورت نابجا سیگنال تولید می‌کنند با این روش از بین می‌روند تا آریتمی و ضربان نامنظم قلب درمان شود. پس از انجام این جراحی بیمار تا حد زیادی بهبود ضربان قلب را حس می‌کند و علائم او تخفیف می‌یابد.
تجهیزاتی که در جراحی ابلیشن قلب مورد استفاده قرار می‌گیرد شامل یک سری لوله‌های نازک است است که انعطاف پذیری بالایی دارند و در هر جهتی کنترل می‌شوند. این لوله‌ها که کاتتر نامیده می‌شوند، دقیقا مثل آنژیوگرافی از راه سیاهرگ وارد شریان شده و سپس با ایجاد گرما یا سرمای نقطه‌ای بافت مورد نظر را که سیگنال غیر طبیعی تولید می‌کند از بین می‌برد.
بیشتر بخوانید: نگهداری از سالمند شبانه روزی در منزل
روند انجام ابلیشن قلبی چگونه است؟
قبل از اینکه عمل ابلیشن قلب انجام شود، متخصص قلب و عروق آزمایش‌هایی را تجویز می‌کند که با انجام آنها مشکلات قلب به طور دقیق‌تر مشخص می‌گردد. علاوه بر این آزمایشات کمک می‌کنند پزشک متوجه شود که ابلیشن برای فرد گزینه ایمن و نتیجه بخشی است یا خیر. قبل از جراحی به بیمار توصیه می‌شود چیزی نخورد و ننوشد و از داروهای رقیق کننده خون استفاده نکند. بعد از آمادگی کامل بیمار متخصص نسبت به شروع جراحی اقدام می‌کند.
در ابتدای جراحی برای شروع ابلیشن قلب پزشک کاتتر را از راه سیاهرگ یا حتی شریان وارد قلب بیمار می‌کند. برای این عمل اغلب بیش از یک کاتتر استفاده می‌شود که ممکن است یکی از آنها دوربین آنژیوگرافی باشد. مسیر انتخابی برای وارد کردن کاتتر به قلب به تشخیص پزشک و ترجیح درمانی فرد بستگی دارد. به طور کلی کاتتر را یا از راه گردن و یا از راه کشاله ران وارد قلب می‌شود؛ این کاتتر مواد رنگی وارد رگ‌های خونی می‌کند که باعث می‌شود با وضوح بالا توسط دستگاه اشعه ایکس مشخص باشند.
کاتتر سیگنال‌های قلبی را دریافت و ثبت می‌کنند و از سویی دیگر متخصص رگ‌ها را به صورت زنده توسط دستگاه تصویربرداری اشعه ایکس مشاهده می‌کند. با قرارگیری دقیق نوک کاتتر روی محل انجام ابلیشن، فرایند جراحی آغاز می‌شود.
ناحیه درگیر آریتمی و نقاط نابجا با استفاده روش‌های زیر مهار و مسدود می‌شود:
· کرایو ابلیشن: در این روش از سرمای شدید برای مهار سلول‌های تولید کننده سیگنال‌های الکتریکی غیر طبیعی استفاده می‌شود.
· فرکانس رادیویی: در این روش از امواج رادیویی با فرکانس بالا استفاده می‌شود که با ایجاد گرما و ذوب کردن نقاط نابجا، آریتمی قلب را بهبود می‌بخشد.
چقدر بعد از عمل نتیجه مشخص می‌شود؟
معمولا بعد از عمل ابلیشن قلب تا مدتی عوارض جراحی به جای مانده و فرد ممکن است احساس ناراحتی در قلب، تپش قلب، تنگی نفس و یا افت فشار داشته باشد. با این حال تمام این عوارض در مدت ریکاوری تحت نظر پزشک قرار دارد. در مواردی بعد از ابلیشن قلب نه تنها ممکن است آریتمی‌های بهبود نیابد، بلکه تشدید شود. بنابراین بعد از دوره ریکاوری ابلیشن، با انجام تست‌ها و آزمایشات قلبی و حتی با یک نوار قلب ساده می‌توان نتایج عمل ابلیشن قلب را مشخص کرد. توجه داشته باشید که بعد از جراحی باید با پزشک خود در مورد علائم هماهنگ باشد.
انواع جراحی ابلیشن قلب
جراحی ابلیشن بر اساس شرایط پزشکی بیماران می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد که عبارتند از:
ابلیشن قلبی کاتتر
یکی از انواع روش‌های ابلیشن، ابلیشن کاتتر است که تا کنون به آن پرداخته‌ایم؛ در ابلیشن قلب از لوله‌های بلند و باریک (کاتتر) برای از بین بردن سلول‌های مخربی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجایی که این روش یک جراحی بسته به حساب می‌آید، بسیار کم تهاجمی‌تر بوده و عوارض کمتری دارد. متخصص در این روش از تکنیک‌های مثل کرایو ابلیشن و رادیو ابلیشن استفاده می‌کند.
جراحی باز ابلیشن
این روش که تهاجمی‌تر است به منظور درمان فیبریلاسیون دهلیزی و اغلب به صورت اورژانسی انجام می‌شود. این تکنیک در افرادی که همزمان نیازهای پزشکی دیگری دارند و مشکلات قلبی بیشتری دارند استفاده می‌شود؛ به عنوان مثال می‌توان حین جراحی بای پس قلب یا تعویض دریچه، جراحی ابلیشن را نیز انجام داد. در این روش به صورت مستقیم برش‌های بسیار کوچکی روی حفره‌های قلب ایجاد می‌شود که اسکار آن سلول‌های نابجا را از بین می‌برد.
ابلیشن قلبی ترکیبی
این نوع از عمل ابلیشن قلببه صورت ترکیبی مشکلات لایه داخلی و خارجی حفره قلب را درمان می‌کند. این تکنیک در اکثر مواقع به منظور نابودی کامل آریتمی و درمان آن استفاده می‌شود. در صورتی که مراقبت‌های پزشکی و مهارت جراح در این جراحی مورد توجه قرار بگیرد، موثرترین درمان برای ریتم نامنظم قلب است.
خطرات جراحی ابلیشن قلب
ابلیشن قلب به خصوص اگر به صورت بسته و کم تهاجمی انجام شود، کم خطر و ایمن است. عدم تجربه و مهارت کافی در این جراحی ممکن است به عوارض نامطلوبی منجر شود که حتی خطراتی نیز در پی دارد. از مهم‌ترین خطرات ابلیشن قلب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
· آسیب عروق
· خونریزی
· عفونت
· سکته قلبی یا مغزی
· لخته شدن خون در ریه‌ها
· افزایش آریتمی و نامنظم شدن ضربان قلب
· آمبولی ریوی
خطرات جراحی ابلیشن با مهارت و تخصص پزشک و کادر درمان به حداقل می‌رسد؛ البته باید توجه داشته باشید که رعایت مراقبت‌های قبل و عمل نیز بر میزان بروز عوارض تاثیرگذار است. همچنین ممکن است این عمل در برخی افراد جوابگو نبوده و آریتمی بهبود نیابد. به همین دلیل باید تلاش کرد تا میزان بروز عوارض به حداقل برسد.
آیا ابلیشن قلبی به بیهوشی نیاز دارد؟
در صورتی که نیاز به انجام عمل ابلیشن قلب به صورت باز باشد، قاعدتا از بیهوشی عمومی استفاده می‌شود تا بیمار کاملا حالت ثبات داشته باشد. با این وجود بسته به تشخیص متخصص، ممکن است ابلیشن بسته بدون بیهوشی انجام شود. البته از بی حسی عمومی در جراحی استفاده می‌شود که باعث می‌شود بیمار هیچ درد و ناراحتی را حین عمل تجربه نکند. در صورتی که بیمار استرس و بیقراری زیادی داشته باشد معمولا بیهوشی برای ابلیشن صورت می‌گیرد.
آمادگی‌های قبل از ابلیشن قلب
قبل از اینکه برای ابلیشن قلب آماده شوید لازم است یک سری اقدامات را انجام دهید تا به نتیجه بخشی جراحی و کاهش عوارض آن کمک می‌کند. قبل از هر چیز بهتر است آزمایشات و عکس برداری‌های تجویز شده را به موقع انجام دهید. سایر مراقبت‌هایی که قبل از عمل باید رعایت کنید شامل:
· توصیه می‌شود حداقل دو هفته قبل از جراحی از مصرف دخانیات و نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید.
· در صورت مصرف هرگونه دارو از قبل با پزشک خود در مورد پرونده پزشکی خود صحبت کنید.
· قبل از جراحی هیچگونه ادکلن یا لوسینی را استفاده نکنید.
· به منظور کنترل ضربان قلب سعی کنید استرس خود را کاهش دهید.
· یک غذای سبک در مدت زمان تعیین شده میل کنید.
مراقبت‌های بعد از ابلیشن قلب
معمولا عمل ابلیشن قلب 3 تا 6 ساعت زمان می‌برد و بیمار مدت زیادی تحت جراحی قرار دارد؛ بنابراین بسته به شرایط مختلف بیمار ممکن است در بخش ویژه یا بخش عمومی تحت کنترل پزشکان و پرستاران باشد تا در صورت بهبودی حال و نرمال شدن شرایط ترخیص گردد. بعد از ترخیص رعایت برخی توصیه‌ها و مراقبت‌ها از سمت پزشک توصیه می‌شود که عدم توجه به آنها نهایتا می‌تواند به خطرات و عوارض زیادی منجر شود. مراقبت‌هایی که لازم است بعد از ابلیشن قلبی انجام دهید شامل:
· رعایت بهداشت، ضدعفونی ناحیه ورود کاتتر و تعویض مرتب پانسمان یکی از اصلی‌ترین مراقبت‌های بعد از جراحی است.
· در زمان مشاهده هر گونه علامت غیر طبیعی مثل تنگی نفس، تپش قلب، افت فشار، خستگی شدید و یا بیهوش شدن سریعا به بیمارستان مراجعه کنید.
· تمام داروهای مصرف شده و در حال مصرف را با پزشک خود در میان بگذارید.
· بعد از ترخیص می‌توانید استحمام کنید و ناحیه برش داده شده را با آب و صابون بشویید.
· از هر گونه ورزش و فعالیت سنگین که باعث فشار و افزایش ضربان قلب می‌شود خودداری کنید.
· با توصیه پزشک از یک رژیم غذایی سالم ( کم نمک، کم چربی) پیروی کنید و از مصرف دخانیات یا الکل پرهیز کنید. همچنین بهتر است بیشتر سبزیجات و میوه‌ها را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
عوارض بعد از عمل ابلیشن قلب
ابلیشن قلب مثل هر جراحی دیگری عوارضی به همراه دارد که در حالت طبیعی موقت بوده و پس از مدتی رفع می‌شود. اما از آنجایی که این جراحی مستقیما روی بافت قلب انجام می‌شود، ممکن است عوارض خارج از کنترلی نیز داشته باشد. بنابراین برخی بیماران دچار عوارض خفیف تا شدیدی می‌شوند که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
· لخته شدن خون در پاها (DVT)
· آمبولی ریوی و چربی
· حمله قلبی یا سکته مغزی
· عفونت در ناحیه ورود کاتتر
· خونریزی خارج از کنترل
· افت ضربان قلب
· آسیب به کلیه در افرادی که دچار اختلالات کلیوی هستند
بهترین راه برای کنترل عوارض بعد از ابلیشن قلب، هماهنگی با پزشک متخصص و مجرب است. توجه داشته باشید که این جراحی در مواردی انجام می‌شود که مزایای آن بر عوارض عمل سنگینی کند.
