عفونت کلیه چیست؟ صفر تا صد علائم، علل، درمان و رژیم غذایی
عفونت کلیه و عفونت ادراری یکی از متداول‌ترین بیماری‌های عفونی به خصوص در کودکان و سالمندان هستند. این عفونت اغلب از مجاری ادراری عبور کرده و وارد یک یا دو کلیه یا حتی مثانه فرد شده است. معمولاً به دلیل تفاوت‌ها در ساختار دستگاه ادراری خانم‌ها و آقایان، این عفونت بیشتر در خانم‌ها دیده می‌شود. این بیماری اغلب مشکلات جدی در پی نخواهد داشت اما عوارض ناخوشایندی مثل ادرار خونی یا سوزش ادرار به همراه دارد که اهمیت اجتناب از آن را بیشتر می‌کند.
در این مطلب به طور مفصل در مورد علائم، عوامل و روش‌های درمانی عفونت کلیه صحبت می‌کنیم.
عفونت کلیه چیست؟
عفونت کلیه چیست؟
عفونت کلیه نوعی عفونت مجاری ادراری است که با نام پیلونفریت نیز شناخته می‌شود و از مجاری ادرار شروع شده و به یک یا دو کلیه ختم می‌شود. این نوع از عفونت ریسک مرگ ندارد اما در صورتی که سریع و به درستی درمان نشود می‌تواند به کلیه‌های فرد آسیب برساند. همچنین پیلونفریت ممکن است از طریق جریان خون به سایر بخش‌ها منتقل شده و زندگی بیمار را تهدید کند.
برای دسترسی سریع به خدمات درمانی لازم است ابتدا با شناسایی علائم و تشخیص عفونت کلیه، نوع آن را تشخیص دهیم. سپس پزشک متخصص اورولوژی با داروها و تکنیک‌های خاصی به درمان عفونت کمک می‌کند.
نیاز به آزمایش ادرار در منزل دارید؟ با ما تماس بگیرید.
علائم عفونت کلیه
علائم عفونت کلیه
علائم عفونت کلیه با توجه به سطح بیماری، سن و شرایط جسمی فرد بیمار ممکن است متفاوت باشد. اما مهم‌ترین نشانه‌های این نوع عفونت اغلب شامل:
· تب و لرز
· درد شکم، پهلو و کشاله ران
· تکرر ادرار
· سوزش ادرار
· مشاهده خون یا چرک در ادرار
· اجبار شدید برای دفع ادرار
· حالت تهوع و استفراغ
· کدر بودن ادرار
· بوی بد ادرار
برخی کودکان ممکن است مبتلا به عفونت کلیه باشند اما از تمام این علائم تنها تب و لرز را نشان دهند. همچنین افرادی که بیشتر از 65 سال سن دارند ممکن است گرفتار علائمی مثل گیجی ذهن و اختلال گفتار شوند. در صورتی که عفونت به موقع درمان نشود علائم تشدید شده و بیماری ممکن است زندگی را تهدید کند؛ در چنین مواردی نشانه‌هایی مثل گیجی، تنگی نفس و تپش قلب بروز پیدا می‌کند.
علائم عفونت کلیه در زنان
علائم عفونت کلیه در زنان
همانطور که گفتیم احتمال عفونت کلیه در زنان بیشتر است که دلایل زیادی دارد. اول اینکه دستگاه ادراری زنان به واژن و مقعد نزدیک‌تر است و بیشتر در معرض آلودگی‌های قرار دارد. همچنین طول مجاری ادراری در زنان کوتاه‌تر است و فرصت کمتری برای مبارزه با آلودگی‌ها دارند. با این وجود علائم اصلی عفونت کلیه در زنان و سایر افراد تفاوت خاصی ندارد؛ تنها در برخی موارد مثل سوزش ادرار یا خارش ناحیه تناسلی، علائم در زنان شدیدتر است.
چگونگی تشخیص عفونت کلیه
برای تشخیص عفونت کلیه علاوه بر بررسی علائم و معاینه بالینی، لازم است یک سری آزمایشات خاص صورت بگیرد. مهم‌ترین آزمایش برای تشخیص این نوع عفونت کشت ادرار است که باکتری‌های موجود در کلیه را شناسایی می‌کند. همچنین متخصصان ممکن است از آزمایش‌های تصویربرداری مثل سونوگرافی، سی تی اسکن یا رادیوگرافی استفاده کنند. که بهتر است سونوگرافی در منزل باشد که از لحاظ بهداشتی ایمن تر است.
انواع عفونت کلیه
انواع عفونت کلیه
عفونت کلیه یا پیلونفریت انواع مختلفی دارد که علائم، شدت و عوارض آنها متفاوت است. انواع پیلونفریت شامل:
عفونت کلیه حاد
پیلونفریت حاد به معنای عفونت ناگهانی و شدید کلیه است که شدت علائم آن بالاست. این نوع عفونت به سرعت باعث التهاب کلیه‌ها شده و در صورت تاخیر در درمان آسیب دائمی به کلیه‌ها وارد می‌کند. معمولاً اختلالاتی که در دستگاه ادراری وجود دارند (مثل کوچک بودن کلیه یا شکل غیر طبیعی آن) خطر این نوع از عفونت را افزایش می‌دهد. درمان عفونت کلیه حاد به مراقبت‌های اورژانسی احتیاج داشته و هیچ تعللی در درمان پذیرفته نیست.
عفونت کلیه مزمن
پیلونفریت مزمن معمولاً خطر کمتری برای کلیه‌ها دارد و به معنای عفونت مداوم در کلیه‌هاست. این نوع عفونت تقریبا‍ً یک پدیده نادر است که اغلب در افرادی که جریان طبیعی ادرار آنها مشکل دارد دیده می‌شود. این عفونت ممکن است در اثر برگشت ادرار به کلیه و مثانه ایجاد شود. پیلونفریت مزمن اغلب در کودکان و زنان دیده می‌شود و برای درمان آن داروهای آنتی بیوتیک قوی تجویز می‌شود.
علت عفونت کلیه
علت عفونت کلیه
اصلی‌ترین علت عفونت کلیه ورود باکتری‌ها از طریق دستگاه ادراری و تکثیر آنها در کلیه‌هاست. همچنین در برخی موارد ممکن است باکتری‌ها از سایر نقاط بدن به کلیه‌ها منتقل شوند و گسترش پیدا کنند؛ البته ابتلا به پیلونفریت از این طریق اغلب غیر معمول است. از آنجایی که سیستم ایمنی در کلیه‌ها ضعیف‌تر عمل می‌کند، در صورت ابتلا به پیلونفریت لازم است مراقبت‌ها با جدیت بیشتری پیگیری شوند.
در برخی موارد جراحی کلیه یا حتی جراحی مفاصل ممکن است به عفونت کلیه منجر شود که این علت نیز کمتر متداول است. البته برخی عوامل خطرزا وجود دارند که ریسک ابتلا به این عفونت را افزایش می‌دهند.
عوامل خطرزای عفونت کلیه
عواملی که خطر ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می‌دهند شامل:
· انسداد مجاری ادراری: انسداد مجاری ادراری باعث کاهش سرعت تخلیه ادرار یا برگشت ادرار می‌شود که می‌تواند ریسک ابتلا به عفونت ادراری را افزایش دهد. این انسداد ممکن است ناشی از بزرگ شدن پروستات، سنگ کلیه یا هر چیز غیر طبیعی دیگری باشد.
· سیستم ایمنی ضعیف: شرایطی که باعث تضعیف سیستم ایمنی می‌شود احتمال ابتلا به پیلونفریت را افزایش می‌دهد؛ بیماری ایدز یا دیابت از این موارد‌اند.
· استفاده از سوند ادراری: استفاده از سوند ادراری یکی از متداول‌ترین عواملی است که احتمال عفونت کلیه را افزایش می‌دهد. این عفونت بیمارستانی در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی دقیق منتقل می‌شود.
· بارداری: بارداری باعث ایجاد تغییراتی در سیستم ادراری می‌شود که احتمال عفونت پیلونفریت را افزایش می‌دهد.
درمان عفونت کلیه
برای درمان عفونت کلیه اغلب از اقدامات دارویی یا بستری در بیمارستان استفاده می‌کنند اما گاهی ممکن است کار به جراحی کلیه نیز بکشد. روش درمانی مناسب برای پیلونفریت بسته به شدت عفونت متفاوت خواهد. در اغلب موارد که عفونت خفیف است، از قرص‌های آنتی بیوتیک به مدت 1 تا 2 هفته استفاده می‌کنند تا بهبود عفونت صورت بگیرد. همچنین در موارد بستری در بیمارستان، از داروهای وریدی و تزریقی برای بهبود عفونت استفاده می‌کنند.
درد ناشی از عفونت کلیه بسیار زیاد است و اغلب پزشکان روش‌هایی را برای رهایی از این درد توصیه می‌کنند؛ به عنوان مثال استفاده از کیسه آب گرم یا شکم بند، نوشیدن مقدار زیادی آب و تجویز داروهای مسکن مثل استامینوفن به منظور کنترل درد صورت می‌گیرد.
در صورتی که بیمار گزارش کند دچار عفونت‌های مکرر ادراری و کلیه می‌شود، ممکن است پزشک از جراحی برای بهبود کامل او بهره ببرد.
عوارض عفونت کلیه
عفونت کلیه ممکن است عوارض و خطرات بالقوه‌ای را متوجه بیمار کند یا حتی باعث آسیب‌های دائمی به بدن شود. مهم‌ترین عوارض پیلونفریت شامل:
· اسکار کلیه: آسیب به بخش‌های داخلی کلیه از عوارض عفونت است که همین مسئله ممکن است به بیماری مزمن کلیه، انسداد ادراری، افزایش فشار خون و نارسایی کلیه منجر شود. برخی افراد در پی عفونت مزمن کلیه ممکن است یک کلیه خود را از دست بدهند.
· عوارض بارداری: ابتلا به این عفونت در زنان باردار احتمال آسیب به جنین را بیشتر می‌کند.
· مسمومیت خونی: کلیه کل خون را از خود عبور می‌دهد و بعد از فیلتر مواد مضر آن را به بدن باز می‌گرداند. بنابراین اختلال در عملکرد کلیه ممکن است باعث ورود این مواد مضر به خون و در نتیجه سپتی سمی (مسمومیت خونی) شود.
· درد: یکی از مهم‌ترین عوارض عفونت کلیه درد در این ناحیه است که زندگی روزمره را مختل می‌کند.
برای عفونت کلیه چه بخوریم؟
تحقیقات ثابت کرده‌اند که مصرف برخی مواد غذایی می‌تواند به بهبود سریع‌تر عفونت کلیه یا حتی پیشگیری از آن کمک کند. متخصصان مصرف مواد غذایی زیر را برای بهبود عفونت ادراری توصیه می‌کنند:
· نوشیدن آب کافی: برای خروج راحت سموم و باکتری‌ها از بدن لازم است حداقل روزانه 8 لیوان آب بنوشید تا راحت‌تر بهبود یابید.
· آب جعفری: آب جعفری یک ماده ادرار آور طبیعی است که به خروج سریع‌تر باکتری‌ها از بدن کمک می‌کند.
· اجتناب از مصرف قهوه و الکل: این مواد با اضافه کردن بار به کلیه‌ها باعث تاخیر در بهبود کلیه می‌شوند و بهتر است از مصرف آنها خودداری کنید.
· مواد پروبیوتیک: پروبیوتیک‌هایی مثل لبنیات یا داروهای مخصوص باعث افزایش باکتری‌های مفید بدن و از بین رفتن باکتری‌های مضر بدن می‌شوند.
· سیب و آب سیب: سیب با خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی خوب برای کاهش درد ناشی از کلیه درد مناسب است.
· ویتامین سی: مصرف ویتامین سی برای کمک به بهبود عفونت‌ها و جلوگیری از اسکار در کلیه‌ها مفید است.
البته توجه داشته باشید که روش‌های خانگی بدون استفاده از داروها و قرار گرفتن تحت نظر پزشک متخصص بی فایده است و هیچ اثر مثبتی نخواهد داشت؛ بنابراین توصیه می‌شود در صورتی که با علائم عفونت کلیه مواجه شدید، در قدم اول با یک متخصص اورولوژی با تجربه تماس بگیرید.
